AKDENİZ KENTLERİ İZMİR'DE BULUŞACAK
KÜLTÜRPARK'TA YAZ FESTİVALİ
İZMİR'DE MART AYINDA SANAT VAR
BORNOVA'DA TOHUM ŞENLİĞİ
İZMİR'DE SİNEMA ŞÖLENİ
Yazı Detayı
|
||
 |
İSTİKLÂL YOLU | |
| Atilla KÖPRÜLÜOĞLU | ||
| atkoprulu@gmail.com | ||
Her kilometresinde bir destan yazıldı. Adım adım bağımsızlığa giden yol: İSTİKLÂL YOLU
Mustafa Kemâl Atatürk, yol arkadaşlarıyla 1919 yılında Türk milletinin kaderini değiştirecek bir mücadeleye girişti;
"Milli Mücadele "
O, Türk ulusunu sonsuza kadar yaşatmanın yolunun “İstiklal Mücadelesi” ile mümkün olacağına inanıyordu çünkü.
Arkadaşları ile birlikte emperyalist güçlerin tahmin dahi edemeyeceği bir kurtuluş kuruluş kavgası başlattı.
Kutsal, oldukça da onurlu bir kavgaydı bu!
Anadolu topraklarında işgale uğramamış bölgeler arıyordu
"Eşsiz Önder".
Buldu da!
İşte bunlardan biriydi Kastamonu ve çevresi.
Anadolu’nun dışarıyla deniz yolu bağlantısının kurulduğu tek yerdi Kastamonu'ya bağlı İnebolu Limanı!..
****
Millî Mücadele’nin olumlu sonuç vermesi İnebolu Limanı’ndan gelecek mühimmata bağlıydı.
Bu nedenle İnebolu-Ankara arasındaki bu yol Kurtuluş Savaşı için son derece önemliydi.
O dönemde güvenliği sebebiyle tercih edilen bu yol, aslında yağışlı havalarda çamurla kaplanan son derece bakımsız eski bir kervan yoluydu da!..
***
Adım adım bağımsızlığa giden yoldur
"İstiklal Yolu".
Milli Mücadele sürecinde stratejik öneme haizdir.
I. Dünya Savaşı'nda Anadolu'nun "işgale uğramamış tek bölgesi" Karadeniz'di, dışarı ile bağlantı kurulabilecek tek limanı ise "İnebolu Limanı''ydı.
Bu nedenle Milli Mücadele'ye katılanlar önce İnebolu'ya geliyor; buradan Ankara'ya geçiyordu.
Bu rota;
zaman içinde
"İstiklâl Yolu" olarak anılmaya başlandı.
****
"İstiklal Yolu",
Milli Mücadele'nin kazanılmasının önemli detaylarından biriydi.
Toplam 105 km uzunluğundaki güzergah, limana gelen silahların Anadolu'nun içlerine -sorunsuz- ulaşmasını sağlıyordu.
Mustafa Kemal Paşa'nın "Gözüm Sakarya'da, Dumlupınar'da, kulağım ise İnebolu'da" sözleri, bu yolun Kurtuluş Savaşı için ne kadar önemli olduğunun en büyük kanıtıdır.
****
"İstiklal Yolu",
İnebolu sahilinden başlıyordu.
Silahlar sahilde kağnılara yükleniyor, kağnıların yetersiz kaldığı zamanlarda ise kadın, erkek, çocuk demeden herkes taşıyabildiği cephaneyi sırtlıyor ve yollara düşüyordu.
Küre, Seydiler'den geçen yol; Kastamonu'ya ulaşıyordu.
Silahlar ve cephane, daha sonra Çankırı üzerinden Ankara'ya gönderiliyordu.
Kurtuluşun simgesi "kağnı" da Milli Mücadele'nin ardından "İstiklal Madalyası"nda yerini almıştır...
****
"İstiklâl Yolu"nun da kadın kahramanlarıdır Şerife Bacı ve Halime Çavuş.
Şerife Bacı, cephanelikleri tipiden korumak için siper etmiştir kendini.
1921 yılının ilk aylarında, İnebolu'dan aldığı cephaneleri Kastamonu'ya götürmek için yola çıkmış, çetin kış şartları sırasında kağnı kolunu kaybetmistir.
Yine de bırakmamıştır mücadelesini. Kastamonu Kışlası yakınlarına kadar cephaneyi taşımış, sonra donarak şehit olmuştur...
Halime Çavuş, erkek kılığına girerek cephede savaşandır ve ölene kadar da üniformasını çıkarmamıştır.
9 Haziran 1921 tarihinde, Yunan savaş gemilerinin İnebolu'yu bombardımanında ayağından yaralanmıştır.
Savaştan sonra, Mustafa Kemal Atatürk tarafından Ankara'ya çağrılarak onbaşılık ve İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
****
Bir de Hamamcı Kadı Salih Reis vardır.
Ondan da söz edelim.
Kayıklar, açıkta demirlemiş gemilerden cephane yüklü sandıkları kıyıya getirmiş, ahali de kayıklardan sandıkları alarak depoya taşımaktadır.
70 yaşlarındaki Salih Reis, o sırada bir top mermisini omuzlar.
Kastamonu Bölgesi Komutanı Muhittin Paşa da Kadı Salih Reis'i izliyordur.
Yardım etmek amacıyla yanına gider ve "Dede, ver de ben taşıyayım" der.
Salih Reis başını bile kaldırmadan şu cevabı verir:
"Bana yardımı bırak, düşman gemileri geliyor.
Git bir sandık cephane de sen omuzla..."
****
"İstiklal Yolu" edebiyatımıza da yansımıştır.
Tuana Yağan, Milli Mücadele’ye fiziken olmasa bile elinden geldiğince destek veren yazarların gazetecilerin de olduğunu yazar.
Örneğin, birçok edebiyatçı "İstiklal Yolu" boyunca seyahat edip Milli Mücadele’ye dair gözlemlediklerini eserlerine yansıtmışlardır.
Bu eserler Milli Mücadele ile ilgili bilgi için en güvenilir kaynaklardandır.
Bu yazarların başında Yakup Kadri Karaosmanoğlu gelir.
Yakup Kadri izlenimlerini hem anı hem de romanlarında aktarmıştır.
Yakup Kadri’nin dışında Ruşen Eşref Ünaydın, Aka Gündüz gibi yazarlar da eserlerinde Milli Mücadele’ye yer vermişlerdir.
****
Edebiyatçıların yanı sıra bazı gazeteciler de Milli Mücadele’yi kayıt altına almışlardır.
Kayıt almanın dışında gazetelerin bir katkısı daha olmuştur ki; bu da Milli Mücadele için halkın örgütlenmesini sağlamaktır.
Bu gazetelerin en önemlilerinden biri de “Açıksöz” gazetesidir.
****
"Dünya Şairi" Kurtuluş Savaşı'mızı destanlaştıran tek ozanımız Nâzım Hikmet'in
"İnebolu Şiiri"yle yazıyı bitirelim.
İki arkadaş tuttuk dağlara giden yolu,
Öyle yükselmişiz ki, sahilde İnebolu
İnce sokaklarıyla ufaldıkça ufaldı.
Minareler bir çizgi, camiler nokta kaldı.
Evleri birbirine giren şehri içinde
Ufuklar genişledi önümüzde git gide;
Denizi kucaklayan iki açık kol oldu.
Rüzgar esti denizin suları yol yol oldu.
Yığılmıştı yollara yığınla yaprak;
Yaprakların üstünde sendeleyip kayarak
Dağın son kayasının dibine varabildik.
Bu tepede bu kaya mağrur bir baş gibi dik!
Çıkıp onun üstünden bakabilirsek eğer,
Güzel İç Anadolu görünecekti bize.
Bunu nakşetmek için bir anda kalbimize
Son adımı atmadan gözümüzü kapadık.
Gözümüz açılınca karşımızdaydı artık
Sisli vadileriyle rüyalı Anadolu.
Görüyorduk uzaktan dereye inen yolu;
Sağ yanında bir çayır, solda çam ağaçları.
O kadar yakın ki dağların yamaçları
Dereye düşen bahar bir daha çıkamamış."
(Yararlanılan Kaynak:Hüsnü Himmetoğlu-1975, Yıldırım Güngör, Atlas Tarih, Ekim-Kasım 2019,
s: 8-9)
|
||
| Etiketler: , İSTİKLÂL, YOLU, , | ||
Yorumlar
|
Yazarın Diğer Yazıları
01 Mayıs 2025
TİYATRODAN ALANLARA TAŞAN MARŞ; “1 MAYIS”
21 Nisan 2025
ALBERT EINSTEIN
01 Nisan 2025
"GÜNEŞ TOPLA BENİM İÇİN"…
12 Mart 2025
İSTİKLAL MARŞIMIZ 104 YAŞINDA...
04 Mart 2025
Bir Onur ve Dik Duruş Simgesi Sanatçı; EDİP AKBAYRAM
09 Şubat 2025
O Bir Diva'ydı, Benzemezdi Kimse Ona...
26 Ocak 2025
İyi ki Bu Dünya'dan Geçtin AYŞEN GRUDA
15 Ocak 2025
NÂZIM HİKMET, 13 YIL HAPİSLİKTEN ÇIKINCA İLK NE YAPTI?
08 Ocak 2025
METİN OL!
02 Ocak 2025
Atatürk'ü Ağlatan Devrimci Bakan; MUSTAFA NECATİ
29 Aralık 2024
MEHMET AKİF ERSOY
11 Aralık 2024
Türkiye'nin Sevimli Gülücüğü'ydü A D İ L E N A Ş İ T
02 Aralık 2024
"ADRESİ ŞİİR ŞAİR" REFİK DURBAŞ...
23 Kasım 2024
"ÇEK LOKOMOTİFİ" ZATOPEK
20 Kasım 2024
Bir Efsane Tiyatro Ustası; NEJAT UYGUR
09 Kasım 2024
İLELEBET ATATÜRK
28 Ekim 2024
NEDEN 30 DEĞİL DE 29 EKİM ?
14 Ekim 2024
MERHABA "BALIKÇI" MERHABA
02 Ekim 2024
"BAY SAMANYOLU"; B E R K A N T
20 Eylül 2024
TÜRKÜDÜR; TÜRKİYE'DİR O. RUHİ SU'LAR ÖLMEZ!..
11 Eylül 2024
10 EYLÜL 1922, "GAZİ BAŞKOMUTAN" MUSTAFA KEMAL PAŞA İZMİR’DE...
30 Ağustos 2024
TARİHİMİZİN ONUR GÜNÜ; 30 AĞUSTOS
26 Ağustos 2024
Onun sesini hiç unutmadık; MESUT MERTCAN
19 Ağustos 2024
TEVFİK FİKRET...
15 Ağustos 2024
UNUTAMAM, UNUTAMAYIZ SENİ SANCAR BABA...
12 Ağustos 2024
HADİ KALK AYAĞA OKAN BABA...
05 Ağustos 2024
SUNAY AKIN
29 Temmuz 2024
İ L H A N İ R E M...
22 Temmuz 2024
Bir HARUN KOLÇAK vardı...
21 Haziran 2024
İYİ Kİ DOĞDUN COMMANDANTE...
08 Haziran 2024
BİR TİYATRO OYUNU “TARİH” YAZDI, BİZ DE “TANIK” OLDUK
30 Mayıs 2024
Ölümsüz Söz Büyücüsü Şair; EDİP CANSEVER
21 Mayıs 2024
MAHSA AMİNİ’NİN AHI...
19 Mayıs 2024
BİR GEMİ YANAŞTI SAMSUN'A...
11 Mayıs 2024
ALBERT EINSTEIN
25 Nisan 2024
EROL GÜNAYDIN 91 YAŞINDA...
20 Nisan 2024
NAM-I DİĞER "LAZ ERCAN"
16 Nisan 2024
"Adını Yazmışlar Gökyüzüne" K A Y A H AN
30 Mart 2024
YİRMİ BİRİNCİ YÜZYIL İÇİN TÜRKİYE'NİN FABRİKA AYARLARI
29 Mart 2024
TİYATRO DEVİ GENCO ERKAL 86 YAŞINDA...
25 Mart 2024
YANDIĞIN ATEŞ YOLUNA IŞIK OLUR
20 Mart 2024
ACILARIN KADINI; MUHTEREM NUR
20 Mart 2024
"KELEPÇELİ YAZILAR"IN "SAMİM LÜTFÜ"SÜ; ALİ SİRMEN...
17 Mart 2024
BU DÜNYADAN BİR "ÇİÇEK ARİF" GEÇTİ...
10 Mart 2024
NÂZIM'IN YOL ARKADAŞI VÂLÂ NÛREDDİN
02 Mart 2024
"MUSA'DAN BERİ"
28 Şubat 2024
HASAN ALİ YÜCEL
27 Şubat 2024
TÜRK ŞİİRİNİN KİLOMETRE TAŞI; HASAN HÜSEYİN KORKMAZGİL
25 Şubat 2024
SABAHATTİN ALİ 117 YAŞINDA
22 Şubat 2024
ÜLKÜ TAMER 87 YAŞINDA...
18 Şubat 2024
SADECE TİYATRODAN İBARETTİ GAZANFER ÖZCAN
15 Şubat 2024
İYİ Kİ YAŞADI İYİ Kİ YAZDI FÜRUZAN...
10 Şubat 2024
"BÜLENT ZEREN OLMAK"
06 Şubat 2024
6 ŞUBAT’TAN YADİGAR KALAN…
01 Şubat 2024
GÜLE GÜLE MARİO LEVİ
27 Ocak 2024
PTT KARGO DA MI KİTAP DÜŞMANI?
24 Ocak 2024
İyi ki Bu Dünya'dan Geçtin AYŞEN GRUDA
20 Ocak 2024
Cumhuriyet Kadınının Tiyatrodaki Yüzü; BEDİA MUVAHHİT
16 Ocak 2024
Atatürk'le görüşen hayattaki tek kişiydi HANRİ BENAZUS
15 Ocak 2024
FENERBAHÇE'NİN ŞİİRİ: ORDİNARYÜS LEFTER
10 Ocak 2024
ANIT OYUNCU AYLA ALGAN
02 Ocak 2024
İYİ Kİ DOĞDUN BARIŞ MANÇO
27 Aralık 2023
MİLLİ ŞAİRİMİZ: MEHMET AKİF ERSOY
19 Aralık 2023
PORTAKAL ÇİÇEĞİ KADINLAR
13 Aralık 2023
TARIK AKAN 74 YAŞINDA...
11 Aralık 2023
SURİYE’DE BİR TÜRK BASKETBOLCU
07 Aralık 2023
"SEN MUTLULUĞUN RESMİNİ YAPABİLİR MİSİN ABİDİN?"
30 Kasım 2023
"ADRESİ ŞİİR ŞAİR" REFİK DURBAŞ...
20 Kasım 2023
MERHABA ENVER GÖKÇE MERHABA...
14 Kasım 2023
ANDIKÇA ÖMÜR KAZANAN ŞAİR: ORHAN VELİ KANIK
10 Kasım 2023
EŞŞİZ DEVRİMCİ A T A T Ü R K! HATIRAN YETER...
06 Kasım 2023
''BİZDİ, BİZİMDİ, BİZDENDİ" TİMUR SELÇUK
29 Ekim 2023
YAŞASIN CUMHURİYET
25 Ekim 2023
KEMALİZME ADANMIŞ BİR ÖMÜR: AHMET TANER KIŞLALI
23 Ekim 2023
İŞTE ÇETİN ALTAN
18 Ekim 2023
"ONUNCU KÖY" ÜÇ YILDIR BEKİR COŞKUN'SUZ...
17 Ekim 2023
A R A G Ü L E R
16 Ekim 2023
"SANATIN BİR ERİ" EROL GÜNAYDIN
12 Ekim 2023
Onu çok özledik; LEVENT KIRCA
10 Ekim 2023
''ATTİLÂ İLHAN'IN ŞİFRELERİ''
02 Ekim 2023
OĞUZ ARDA; HEP 9 YAŞINDA...
28 Eylül 2023
TUNCEL KURTİZ
26 Eylül 2023
N E Ş E T E R T A Ş
25 Eylül 2023
ZEKİ MÜREN'İN SON VEDASI...
21 Eylül 2023
"YİĞİDİM ASLANIM BURDA YATIYOR" ve "KARADUT"....
18 Eylül 2023
TARIK AKAN'SIZ 7 YIL...
15 Eylül 2023
ORHAN KEMAL 109 YAŞINDA...
13 Eylül 2023
Türk Futbolunun Efsanesi Galatasaray'in En İyisi; M E T İ N O K T A Y
11 Eylül 2023
10 Eylül 1922... GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA İZMİR'DE...
08 Eylül 2023
DR.ONUR ŞENLİ 'NİN ARDINDAN HEP ÖKSÜZ "AGORA MEYHANESİ"
30 Ağustos 2023
MİLLİ DİRENİŞİN SİMGE TARİHİ; 30 AĞUSTOS
28 Ağustos 2023
"BÜYÜK ZAFER''E GİDEN YOLDA KESKİN VİRAJ; 26 AĞUSTOS
24 Ağustos 2023
Bizim futbolumuz Devrimcisi METİN KURT
22 Ağustos 2023
"ÖNCÜ ŞAİR" TURGUT UYAR
15 Ağustos 2023
Bugün Günlerden SANCAR BABA
14 Ağustos 2023
"ŞİİR İNSAN" CAN YÜCEL
03 Ağustos 2023
GUINNESS REKORLAR KİTABI’NDAKİ SENARİST: SAFA ÖNAL
26 Temmuz 2023
KARİKATÜRÜN HUYSUZ İHTİYARI, MİZAHIN ABİSİ; OĞUZ ARAL...
25 Temmuz 2023
"GAZETECİLİK, GAZETECİLERE BIRAKILMALI”
24 Temmuz 2023
Erken gittin BAHA BODUROĞLU erken...
18 Temmuz 2023
YENİFOÇA’DA “SUSUZ YAZ”
17 Temmuz 2023
Bilginin Dev Çınarı; BİLGE UMAR...
14 Temmuz 2023
Güle Güle KAPTAN,
12 Temmuz 2023
Güle Güle ÖZKAN UĞUR...
06 Temmuz 2023
“Çağımızın Nasrettin Hocası” AZİZ NESİN...
02 Temmuz 2023
Bugün 2 Temmuz... CAN EVİMİZ CAYIR CAYIR...
26 Haziran 2023
KAZIM KOYUNCU
22 Haziran 2023
Bir Tiyatro Devi; ENİS FOSFOROĞLU
19 Haziran 2023
ROSENBERGLER DAVASI VE "BİR ÇİFT GÜVERCİN HAVALANSA"
12 Haziran 2023
ÖZDEMİR ASAF... 100 YAŞINDA...
06 Haziran 2023
DÜN “DÜNYA ÇEVRE GÜNÜYDÜ”
21 Mayıs 2023
DOKTOR CEYHUN…
19 Mayıs 2023
DOĞUM GÜNÜMÜZ 19 MAYIS
12 Mayıs 2023
Bir Çağdaş Öykücülük Ustası; SAİT FAİK
06 Mayıs 2023
EY DENİZ !..
13 Nisan 2023
BARIŞLAR'IN OLAY KİTABI; "SS"
03 Nisan 2023
GÜNEŞ TOPLA BENİM İÇİN…
29 Mart 2023
KOMÜNİST OSMAN
21 Mart 2023
SADIK OLAN DOSTUN YÜZÜYLE: AŞIK VEYSEL..
16 Mart 2023
ERHAN ÖNAL...
14 Mart 2023
14 MART VE TIBBİYELİ HİKMET
13 Mart 2023
BİR ÖMÜR TEK BAŞINA
07 Mart 2023
ÜNİFORMALI UTANMAZLIK VE ERDEM!..
21 Şubat 2023
HATAYSPOR'UN GANALI FUTBOLCUSU ATSU'NUN TRAJİK VEDASI
20 Şubat 2023
NEREDESİN SEN?
17 Şubat 2023
AYFER KAPTAN 79 YAŞINDA...
24 Kasım 2022
İMZASIZ SANATKAR; ÖĞRETMENLER…
17 Kasım 2022
TİYATRONUN ŞAHANE KADINI; YILDIZ KENTER
28 Ekim 2022
BÖYLE BİR MÜJDE GÖRÜLMEMİŞTİR; “EFENDİLER! YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ.”
26 Ekim 2022
RADYO , TV VE GÜZEL TÜRKÇE EFSANESİ: H A L İ T K I V A N Ç
21 Ekim 2022
“ATATÜRKÇÜLER TÜKENMEZ!”
19 Ekim 2022
VİCDANIN SESİ ONURLU KALEM: BEKİR COŞKUN...
13 Ekim 2022
MERHABA "BALIKÇI" MERHABA
04 Ekim 2022
"Sessizlerin Sesi Sosyalist Solist"; MERCEDES SOSA
27 Eylül 2022
İYİ Kİ BU DÜNYADAN GEÇTİ TUNCEL KURTİZ
19 Eylül 2022
Bir 68'li Portresi; OKAN YÜKSEL
18 Eylül 2022
"İZMİR İÇİN NE YAZARSAM, SANA ADIYORUM"
30 Ağustos 2022
30 AĞUSTOS 1922
22 Ağustos 2022
HER KALP KENDİ MUCİZESİNİ BEKLER
11 Ağustos 2022
İmbatla Yüreğimize Dolan Nefes; TARIK DURSUN K.
10 Ağustos 2022
DOSTTAN GELEN SELÂM; FİKRET OTYAM
03 Ağustos 2022
NİCE 76 YAŞLARA CAHİT BABA...
01 Ağustos 2022
“IŞIK VE SEVGİYLE” İLHAN İREM...
06 Temmuz 2022
MİZAHIN "KÜÇÜK DEV ADAMI": AZİZ NESİN
26 Haziran 2022
E R K İ N K O R A Y 81 YAŞINDA...
22 Haziran 2022
YAŞAR NURİ HOCA...
21 Haziran 2022
GAZETECİ
16 Haziran 2022
Edebiyatın Kaptanı ATTİLÂ İLHAN'ın Doğum Günü...
12 Haziran 2022
BATSIN ALEVİ DÜŞMANLIĞINIZ!
03 Haziran 2022
“NİÇİN ÖLDÜN NÂZIM?”
30 Mayıs 2022
KARİKATÜRÜN DAHİSİ BEDRİ KORAMAN...
29 Mayıs 2022
KAİNAT IŞIĞI KARANLIĞI YENECEK...
19 Mayıs 2022
19 MAYIS, DOĞUM GÜNÜMÜZ..
16 Mayıs 2022
"BANDIRMA"YLA KURTULUŞA DOĞRU...
15 Mayıs 2022
"BEN HASAN TAHSİN !"
07 Mayıs 2022
AMA KİTAP KIRMIZIYDI, ÜSTELİK ADI DA "SINIF"TI...