Edebiyatın Kaptanı

ATTİLÂ İLHAN'ın

Bugün Doğum Günü...

 

"BİR KERE DOĞMUŞUM, ÖLMEK YASAK..."

 

"daha önce bıçaktan hiç su içmedim

hiç kısılmadı kerpetene bıyıklarım

gururlu bir gemiyim oldum bittim

sabah olur yelkenlerimi saklarım

özgürlük dediğim yerde demirledim

 

üstüme varma bulutları tutamam

böyle paldır küldür gideceklerdir

gelmezsen farketmez kimseyi aramam

asıl sevdiklerim en içimdekilerdir

onlarla yaşarım eğer yaşarsam

 

olur mu gecemi yeşile çalmak

yıldız çivilemek parmakuçlarıma

ölüm kadar çabuksa eğer yaşamak

hiç doğmamayı isterdim ama

bir kere doğmuşum ölmek yasak..."

 

****

Bugün onun doğum günü!

Türk şiirinin en özgün kişiliklerinden Attilâ İlhan...

Bugün de toplumun her kesimden insanın severek okuduğu

"Kaptan" 97 yaşında...

 

****

Ona göre, şiirler ifade zenginliğine ulaşmaya çalışmalıdır.

Şiir, “topluma ayna olmalı” ve “bireylerin yoluna ışık tutmalı”dır.

Attilâ İlhan’a göre bu konuda en başarılı isim;

Dünya Şairimiz

Nâzım Hikmet’tir.!

Onu adeta “toplumsal bir lider” olarak vasıflandırır. İlhan, Nazım Hikmet’ten oldukça etkilenmiş ve şiirlerini de içselleştirmiştir.

Şair, gördüğü baskıya karşın şiirleriyle oldukça onurlu bir duruş sergilemiş; fikirlerini şiirlerinde cesurca dile getirendir.

Ataol Abi(Behramoğlu) ne güzel yazmıştır;

"İyi şairler, büyük şairler, bir de mucize şairler vardır.

Yirminci yüzyıl Türk şiirinin mucize şairleri, bence, Nâzım Hikmet, Orhan Veli, Dağlarca ve Attilâ İlhan’dır!.."

 

****

Mustafa Kemal Atatürk hayranıdır.

Ondan "Gazi" diye söz eder.

Ayşen Cumhur Özkaya yazısında şöyle aktarır;

"Bana Bir Şimşek Çak şiirinde, ileri görüşlülüğü ve zekasına hayran olan ve düşünce hayatının mihenk taşını oluşturan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 'Hürriyet ve İstiklâl benim karakterimdir' sözü, doğrudan şiirde yer almaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk’ü tam bir bilim adamı olması; bağımsızlık, vatanın kurtuluşundaki emperyalist güçlere karşı onurlu duruş sergilemesi sebebiyle kendine düstur edinmiştir.

Attilâ İlhan, kendi devrinin karmaşası içinde doğrunun yanında olarak ulu önderi yolunu aydınlatan bir ışık olarak görür.

Korkunun Krallığı kitabında On Sekiz şiirinde 'maviliğin gözlerine sığmayan sonsuzluğu / o ilk hürriyet sarhoşluğu' mısrasından anlaşılacağı üzere Mustafa Kemal kastedilmektedir.

Her fırsatta onun görüş ve tecrübelerinden faydalanır. Attilâ İlhan için vatanı koruma ve yükseltme bilinci bir görevdir.

Şaire göre, Cumhuriyet rejimi modern, demokratik bir sistem olup Türk insanının koşullarına çok uygun bir siyasi sistem olarak sunulmaktadır. Çünkü; Attilâ İlhan, 1925 yılında doğmuştur ve kendini bir cumhuriyet çocuğu sayar."

 

****

Burada çok sevdiğim, etkisi -gerçekten- bambaşka ve kitaplarından ikisine isim olmuş(Yağmur Kaçağı ve Ben Sana Mecburum) şiirlerine yer verelim;

 

YAĞMUR KAÇAĞI

 

Elimden tut yoksa düşeceğim

Yoksa bir bir yıldızlar düşecek

Eğer şairsem beni tanırsan

Yağmurdan korktuğumu bilirsen

Gözlerim aklına gelirse

Elimden tut yoksa düşeceğim

Yağmur beni  götürecek yoksa beni

Geceleri bir çarpıntı duyarsan

Telâş telâş yağmurdan kaçıyorum

Sarayburnu’ndan geçiyorum

Akşamsa  eylül’se ıslanmışsam

Beni görsen belki anlayamazsın

İçlenir gizli gizli ağlarsın

Eğer ben yalnızsam yanılmışsam

Elimden tut yoksa düşeceğim

Yağmur beni götürecek yoksa beni

 

BEN SANA MECBURUM

 

Ben sana mecburum bilemezsin

Adını mıh gibi aklımda tutuyorum

Büyüdükçe büyüyor gözlerin

Ben sana Ben sana mecburum bilemezsin

İçimi seninle ısıtıyorum

 

……………….

 

Fatihte yoksul bir gramafon çalıyor

Eski zamanlardan bir Cuma çalıyor

Durup köşe başında deliksiz dinlesem

Sana kullanılmamış bir gök getirsem

Haftalar ellerimde ufalanıyor

Ne yapsam ne tutsam nereye gitsem

Ben sana mecburum sen yoksun..

 

****

Üçüncü Şahsın Şiiri, 

An Gelir, Aysel Git Başımdan, Ayrılık Sevdaya Dahil, Mustafa'm Mustafa Kemal'im, Ağustos Çıkmazı, Bela Çiçeği,m, Cinnet Çarşısı, Emperyal Oteli, Elde Var Hüzün, Kadınlar Sonbahar, Memleket Havası, Yalnızlık Şiiri, Pis; en ünlü şiirleri arasındadır

Kaptan'ın...

 

****

Bu yazı Mahur'suz olmaz!

"Tutuklunun Günlüğü" kitabında yer alan aynı zamanda da Türk müziğinde bir makam olan "Mahur", şiiri aynı zamanda Ahmet Kaya tarafından 1993 yılında bestelenip seslendirilmiştir. bir 

"Üç Fidan" Deniz Gezmiş ve arkadaşları için yazmıstır:

 

“12 Mart sonrasının kahrının en belirgin olduğu örnektir; bir sabah ağır ve kıyıcı haberleri radyodan dinlemiş, Karşıyaka’dan İzmir’e geçmek üzere vapura binmiştim. Deniz bulanık, hırçın ve çalkantılıydı. Gökyüzü simsiyah alçalmıştı. Acı bir yel esiyordu. Şiirin ilk mısralarını içimde duydum. Şiirlerimi, mısraları yüksek sesle tekrarlamadan yazamadığım için, vapurda tenha bir yer aradım. İndikten sonra da, rıhtım boyunca mırıldana mırıldana ilk beşliği tamamladım.

 

MAHUR

 

şenlik dağıldı bir acı yel kaldı bahçede yalnız

o mahur beste çalar Müjgan’la ben ağlaşırız

gitti dostlar şölen bitti ne eski heyecan ne hız

yalnız kederli yalnızlığımızda sıralı sırasız

o mahur beste çalar Müjgan’la ben ağlaşırız

bir yangın ormanından püskürmüş genç fidanlardı

güneşten ışık yontarlardı sert adamlardı

hoyrattı gülüşleri aydınlığı çalkalardı

gittiler akşam olmadan ortalık karardı

bitmez sazların özlemi daha sonra daha sonra

sonranın bilinmezliği bir boyut katar ki onlara

simsiyah bir teselli olur belki kalanlara

geceler uzar hazırlık sonbahara...”

 

Hemen herkes Müjgan’ı bir kadın olarak düşünür. Oysa “müjgan“, Osmanlıca’ya Farsça’dan geçmiştir ve Klasik edebiyatta “kirpik” anlamına gelir. Bu üç fidanın acı bir şekilde hayata veda etmesinden derinden yaralayan şair, Müjgan’la ağlaşmaktan bahseder.

Şiiri, ilk okuduğu kişi de o gün vapurda yanında olan, Genel Yayın Yönetmeni olduğu Demokrat İzmir gazetesinden çalışma arkadaşı, günümüzün İzmir 68'liler Birliği Başkanı Gazeteci Yazar ve Şair

Okan Yüksel  'dir!

 

****

Attila İlhan,

“Ali Kaptanoğlu” takma adıyla, onbeşe yakın senaryo kaleme almıştır ve yazdığı senaryolardan “Kartallar Yüksek Uçar“, “Yarın Artık Bugündür” ve “Sekiz Sütuna Manşet” en fazla izlenen diziler arasında yer almıştır.

TV ekranlarında ilgiyle izlenmiştir...

 

****

Ben de...

Şiirleriyle kalbimizi çalan, hep yürek kulvarımızda kalacak Attilâ İlhan'ı; 97.yaş gününde sevgi ve saygıyla anıyor...

Ve “ben sana mecburum bilemezsin / adını mıh gibi aklımda tutuyorum” diyerek yazıyı noktalıyorum.