MARKO PAŞA

 

1946'da yayına başladı. 

Başyazarı Sabahattin Ali'ydi.

Aziz Nesin, Karikatürist Mim Uykusuz ve Rıfat Ilgaz gibi isimler  kadrosundaydı.

Devrin siyasi mizah gazetesiydi Marko Paşa.

Gazetenin adı, Aziz Nesin'in "Gerçek"  gazetesinde yazdığı "Markopaşa’ya Şikayet" köşesinden gelmişti.

Manşetinde bulunan yazıdır;

"Ne gün fırsat bulursa o gün çıkar. Çıktığı gün 8 ile 9 arasında satılır. 9’da toplamaya başlarlar..."

Rıfat Ilgaz Hoca, fikrin ortaya çıkışını şöyle anlatır; "İşsizdik.

Bir gün Aziz’le buluşup, Esat Adil’in kurduğu Türkiye Sosyalist Partisi’ne uğradık. Bizim boşta kalmamıza üzülen arkadaşlar bir mizah dergisi çıkarmamızı önerdiler (…) Partinin oturma salonunda işçi arkadaşlar hemen aralarında 100 lira toplayarak dergiye ad aramaya koyuldular.

Aziz'in bir yazısındandı  "Markopaşa"...

77 yıl önce katledilen Sabahattin Ali, Marko Paşa'daki bir yazısında "Ey cılız kalemden dile gelen hakikat... Sen devleri korkutacak kadar mı korkunçsun?" diye sormuştu.

Sabahattin Ali, 1935’te evlendiği eşi Aliye Hanım’a 1946’da yazdığı bir mektupta, Markopaşa dergisinin 6 bin nüshasını Aziz Nesin ile birlikte dağıttıklarını söyler. Aziz Nesin ise kendi anılarında bu dağıtımı tek başına yaptığını yazar.

Siyasi baskılara ve engelleme çabalarına karşın Markopaşa‘ya ilgi oldukça büyüktür. 18 milyon nüfuslu Türkiye’de bu derginin ilk sayısı 6 bin, ikincisi 10 bin, üçüncüsü 15 bin, dördüncüsü 25 bin adet basılır ve hepsi iadesiz satılır. En büyük gazetelerin bile 20 bin satmakta zorlandığı bir dönemde Markopaşa‘nın daha ilk sayılarda bu tiraja ulaşması onu efsaneleştirir.(Journo)

Marko Paşa kapatılınca sırasıyla; "Merhumpaşa", "Malumpaşa", "Yedi-Sekiz Hasan Paşa", "Hür Marko Paşa", "Bizim Paşa", "Ali Baba ve Kırk Haramiler" adları altında çıktı.

77 sayı basılan derginin yayın serüveni, Ahmet Sami Özbudak'ın "Meçhul Paşa" adlı tiyatro oyununa konu olmuştur...